اشاره‌: چندی پیش «کمپین جهانی چالش بلوط» با همت و ایده‌پردازی دکتر محی‌الدین محمدخانی، در استان‌های غرب کشور (مناطق کردنشین)، فعالیت خود را در راستای پیشگیری از تخریب زیست‌محیطی آغاز نمود، به‌ منظور اطلاع از کمّ و کیف فعالیت این کمپین، اصلاح‌وب گفت‌وگویی با رئوف آذری از فعّالان این حرکت اخلاقی زیست‌محیطی داشته‌ است، امید که‌ این جنبش، گامی در جهت هرچه‌ بیشتر از پیشِ حفظ محیط زیستمان باشد. 

اصلاح‌وب: به‌ عنوان ورود به‌ گفت‌وگو، ایده‌ی «کمپین جهانی چالش بلوط» چگونه و به‌وسیله‌ی چه کسانی ابتدا مطرح شد و این کمپین مآلاً به‌دنبال چیست؟ 

-ایده‌ی کمپین را اگر منصفانه بخواهیم ردیابی کنیم ابتدا به محتوای سخنرانی‌های دکتر محی‌الدین محمدخانی در روز زمین پاک سال ۱۳۹۲ در کنگاور و نیز دیگر سخنرانی‌های ایشان در حوزه‌ی محیط زیست می‌توان نسبت داد. که در ‌‌‌نهایت با هم‌اندیشی‌های ایشان و رییس اداره‌ی حفاظت از محیط زیست جوانرود جناب آقای عطا قادری و نیز آقای امید احمدیان از انجمن سبز ماپریس به شکل عملی و بر بستر فضای مجازی مطرح شد و نحوه‌ی طرح آن، اینگونه بود که آقای عطا قادری به طور رسمی از طرف اداره‌ی محیط زیست جوانرود، دکتر محمدخانی را دعوت و ایشان نیز بنا را بر این می‌گذارد که به شیوه‌ای خوشه‌ای سه نفر دیگر (که یکی من بودم و دیگری کاک جلیل بهرامی‌نیا از روانسر و سومی نیز کاک ریبین نوری از جوانرود) و چنین اعلام داشتند که هر نفر دعوت شده نیز ضمن اختیار کردن یکی از سه گزینه؛ 

١- کاشتن سه دانه‌ی بلوط یا غرس سه نهال یا سه گل 

٢- کمک مالی ١۵ هزار تومان به انجمن بیماران سرطانی ساریژ جوانرود

٣- بر سر کردن وارونه‌ی یک گلدان به نشان عدم موفقیت در اجرایی کردن دو مورد اول

خود نیز به دعوت سه نفر دیگر به این چالش اقدام نمایند. 

 در پاسخ به این دعوت مبارک، اینجانب ضمن اقدام عملی در محل پارک جنگلی به ریپانه‌ی مشرف به شهر سردشت، از سه بزرگوار، 

١- سرکار خانم دکتر معصومه‌ی ابتکار، معاون رییس جمهور و رییس سازمان حفاظت از محیط زیست کشور؛ 

٢- سیامند رحمان، جوان اشنویه‌ای و قهرمان سنگین وزن رشته‌ی وزنه‌برداری در مسابقات پاراالمپیک اسیایی و جهانی و

٣- کریم معروف‌زاده، رییس هیأت کوهنوردی شهرستان سردشت به نمایندگی از جامعه‌ی کوهنوردان و فعالان حوزه‌ی زیست محیط، 

پس از وصول دعوت دکتر محمدخانی و بارگذاری کلیپ اقدام عملی در فضای مجازی، دغدغه‌ی عمومی کردن موضوع «چالش بلوط» به ذهن متبادر شد که پس از رایزنی‌هایم با دکتر محمدخانی عزیز، زمینه‌ی تهیه‌ی فراخوانی دیگر و عکس و بنرهای ۴ زبانه‌ی (کوردی، فارسی، عربی و انگلیسی) ایجاد و با انتشار آن در فضای فیسبوک و دیگر شبکه‌های اجتماعی، استارت بین‌المللی‌شدن آن از طرف اینجانب، زده شد که در ‌‌‌نهایت با استقبال ایده‌پرداز اصلی چالش، مدیرکل آموزش و مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت از محیط زیست کشور و جمعی از فعالان فضای مجازی روبرو شد که امید می‌رود به تحقق دو هدف، ختم به خیر گردد؛ 

١- زنده کردن فرهنگ دیرین و سنتی اجدادمان در باب «ما می‌کاریم تا دیگران بخورند»، 

٢- الهام گیری از مقاومت درخت بلوط در شرایط سخت و تداوم رشد آن، توسط نسل نوجوان و جوان فعلی و آینده در مواجهه با بحران‌های پیش روی آنان. 

اصلاح‌وب: درخت «بلوط» رویش منطقه‌ای دارد و بیشتر در سلسله جبال زاگرس و مناطق کردنشین، یافت می‌شود. اما شما با چه اهدافی این کمپین را جهانی اعلام نمودید؟ 

-درخت بلوط هرچند بیشتر در دامنه‌های رشته‌کوه زاگرس دیده می‌شود اما گونه‌هایی از آن‌را در جنگل‌های شمال و حتی جنگل‌های کشورهای حوزه‌ی آسیای میانه و... می‌توان سراغ گرفت. در کل «بلوط» نزد زاگرس‌نیشنان و به ویژه ملت بزرگ کرد، نماد و سمبل «پایداری و مقاومت» است و بر همین اساس در فراخوان بر نشاء «بلوط» تأکید شده است، ولی برای اینکه رعایت حال سایر مناطق جغرافیایی دیگر نیز شده باشد، جایگزینی برای آن با عنوان «غرس نهال درختی مقاوم» نیز پیشنهاد شده است. 

هدف اصلی نیز، تزریق روح مقاومت به جهانیان در برابر «تخریب‌گری‌ها» و جایگزینی «فرهنگ آبادگری و عمران» و نیز استقامت در برابر «موانع و چالش‌های درونی و محیطی» است. لازم به توضیح است که «گونه‌های مختلف بلوط نسبت به تغییرات آب و هوایی حساس، ولی در مجموع جنس بلوط سازش اکولوژیک و میزان بردباری بسیار زیادی داشته بطوریکه تغییرات درجه‌ی حرارت را در گستره ۳۱- تا ۴۵+ درجه‌ی سانتیگراد و بارندگی ۲۵۰ تا ۱۰۰۰ میلی‌م‌تر را تحمل می‌کنند. 

اصلاح‌وب: اکنون وضعیت جنگل‌های «بلوط» در مناطق جغرافیایی که این درخت رویش داشته، به چه ترتیب است و به چه میزان در معرض تخریب و نابودی قرار دارد؟ 

-در گذشته‌ی ‌نه چندان دور مساحت جنگل‌های ایران به ۱۸ میلیون هکتار می‌رسید که در اثر افزایش جمعیت، توسعه‌ی شهر‌ها و اراضی کشاورزی و تأسیسات و صنایع و همچنین تخریب و تجاوز، کاهش قابل توجهی یافته است. طبق آمار رسمی کشور در چند سال گذشته، مساحت کل جنگل‌های ایران (طبیعی و دست کاشت) حدود ۱۴. ۲ میلیون هکتار برآورد شده است که یک میلیون هکتار آن را جنگل‌های دست کاشت تشکیل می‌دهد. 

از این مقدار نیز، سهم جنگل‌های زاگرس، که شامل سلسه جبال زاگرس که از منتهی‌الیه شمال غربی ایران (استان آذربایجان غربی) آغاز و سپس غرب (استان‌های ایلام و لرستان) و جنوب غرب ایران (استان‌های کهکیلویه و بویراحمد و فارس) را طی می‌کند. در بین ۱۱ استان واقع در ناحیه‌ی رویشی زاگرس، استان‌های فارس، لرستان و خوزستان مقام‌های اول تا سوم را از نظر وسعت رویشگاه‌های جنگلی و درختی دارا می‌باشد، با گستردگی در ۱۱ استان کشور با ۶ میلیون هکتار مساحت، ۴۰‌ درصد جنگل‌های ایران را تشکیل می‌دهند که حدود ۷۰‌ درصد تیپ گونه‌های جنگلی زاگرس را بلوط‌ها شامل می‌شوند. ولی متأسفانه با روند تخریبی طبیعی و انسانی که در این مناطق شاهد هستیم طولی نخواهد کشید که این درخت مقاوم نیز مقطوع‌النسل می‌شود! 

اصلاح‌وب: چه عواملی در تخریب جنگل‌های بلوط نقش داشته‌اند؟ 

-عوامل اثرگذار در تخریب جنگل‌های زاگرس بی‌شمارند؛ ولی در یک طبقه‌بندی ساده می‌توان آن‌ها را در دو دسته قرار داد: 

١- طبیعی و ٢- انسانی 

در بین عوامل طبیعی، فرسایش خاک، طوفان و سرمای شدید، و از همه مهم‌تر به خاطر صدمات وارده، درختان قدرت بذردهی ندارند اگر هم بذردهی داشته باشند، بذر‌ها فاقد قوه‌ی نامیه هستند. اگر هم بذر سالم باشد یا حیوانات مثل گراز و موش یا حشرات آن‌ها را از بین می‌برند یا می‌خورند و اگر بذری هم باقی بماند و سبز شود موقع چرا خورده می‌شود، بنابراین تجدید حیات طبیعی عملاً غیرممکن می‌شود. 

از طرفی دیگر وجود آفت «جوانه خوار بلوط» و «موخور» نیز بلای طبیعی این جنگل‌ها شده به نحوی که طبق اظهارت مدیرکل سازمان جنگل‌های استان آذربایجان غربی فقط در منطقه‌ی پیرانشهر و سردشت؛ «موجب تخریب بیش از ۵٠ هزار هکتار از ١٠٠ هزار هکتار جنگل‌های بلوط شده است» و قس علیهذا در سایر نقاط جغرافیایی زاگرس نیز چنین بلایای طبیعی جنگل‌های بلوط را در برگرفته است! 

عوامل انسانی نیز به شیوه‌های گوناگون بیش از عوامل طبیعی روند تخریبگری‌اش را دنبال می‌کند از جمله؛ استفاده در خوراک احشام (گل زنی)، تأمین سوخت و گرمایش، تبدیل به زمین زراعی یا خانه باغ و مسکونی و.... 

اصلاح‌وب: مردم و نهادهای دولتی چه وظیفه و نقشی می‌توانند در حمایت از این کمپین ایفا نمایند؟ 

-نقش نهادهای مدنی و دولتی در حمایت از «چالش بلوط» که به لطف حضرت یزدان، پروژه‌ی بین‌المللی آن نیز استارت خورده است با توجه به اینکه به جای مبارزه‌ی مستقیم و رودرو با تخریب‌گران و زمین‌خواران، رویکردی «مسالمت‌آمیز و خلاقانه و به دور از تنش» را برگزیده است، بیش از پیش می‌تواند مثمر ثمر واقع شود. 

نهادهای مدنی با تشکیل کمپین‌های حمایتی و تشویق اعضایشان به ایجاد لینک‌های منطقه‌ای، ملی و بین‌المللی می‌توانند نقش بی‌بدیلی ایفا نمایند و از طرفی نهادهای دولتی و به ویژه سازمان حفاظت از محیط زیست، جنگل‌ها و مراتع کشور، شهرداری‌ها و هلال احمر با بسیج امکانات و نیز وزارتخاهای علوم و راه و شهرسازی و کشور و امور خارجه و اطلاعات نیز با حساسیت‌زدایی و برقراری لینک‌های اداری در حوزه‌ی ملی و بین‌الملل می‌توانند ایفاگر نقش بی‌بدیل و حمایتی باشند. 

و همچنین هر انسانی و هر نهادی در این کره‌ی خاکی بنا به تشخیص، توان و حوزه‌ی نفوذ و مسئولیت‌شناسی و مسئولیت پذیری‌اش... 

اصلاح‌وب: نوع کمک‌ها و حمایت‌هایی که مردم، سازمانهای مردم‌نهاد و نهادهای غیر دولتی می‌توانند به این کمپین ارائه دهند؟ 

-کمک‌ها می‌تواند از طیف اقدام عملی تا تسهیل‌گری، تبلیغ و حمایت معنوی را شامل شود. 

اصلاح‌وب: به‌ عنوان سؤال پایانی، کمپین، تاکنون چه اقداماتی در جهت رسیدن به اهدافش انجام داده است؟ 

-ایده‌پردازان و هسته‌ی اولیه و قانویه این چالش ابتدا خود به صورت عملی در راستای نشاء بلوط اقدام کرده‌اند ودر مراحل بعدی با دعوت فعالان مدنی، ورزشکاران و مسئولان طراز اول مملکتی سعی در جذب نیروهای مدنی و اداری داشته و در مراحل دیگر نیز امید به فضای مجازی و عبور از مرزهای جغرافیایی بسته‌اند تا ان شاء الله این ایده‌ی خلاقانه بتواند در جای جای این کره‌ی خاکی به تناسب فرهنگ‌ها و مناطق جغرافیایی بسط و گسترش داده شود... 

در این بین رسانه‌ها و انجمن‌های ملی و بین‌المللی بیش از دیگران می‌توانند یار و یاور پروژه باشند که از همین تریبون تمامی رسانه‌های دیداری و شنیداری و مجازی و نیز تمامی فعالان مدنی و دولتی در این حوزه را به حمایت و مشارکت فرا می‌خوانیم و صمیمانه از همه‌ی آنانی که تا این لحظه کمک نموده‌اند تا از حوزه‌ی شمال غرب ایران به سایر نقاط کشور و حتی خارج از مرز‌ها نیز منتقل شود، سپاسگزاریم. 

به ویژه‌ی از شبکه‌ی ماهواره‌ای روداوو و نیز سایت اینترنتی اصلاح‌وب و اداره کل آموزش و مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت از محیط زیست کشور و بسیاری از دوستان فیسبوکی، شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی که در بسط این چالش در عمل یاورمان بوده‌اند. 

در پایان با این شعار، همه‌ی جهانیان را به «چالش بلوط» دعوت می‌کنم؛ 

 «با یک دانه‌ی بلوط، جنگلی آغاز می‌شود...»